Βρετανία: Το Ναυτικό τρώει τα σωθικά του

Φρεγάτα Type 23 αναχωρεί από το ναύσταθμο του Πόρτσμουθ. (Φωτ.: Βρετανικό Ναυτικό)

Τις δυσκολίες και προκλήσεις τις οποίες αντιμετωπίζει το Βρετανικό Ναυτικό κατέδειξε η νέα μελέτη του Ελεγκτικού Συνεδρίου (NAO – National Audit Office) της χώρας. Ο Κλάδος σε μια προσπάθεια να αναβαθμίσει τις δυνατότητές του με νέες μονάδες (υποβρύχια, καταδρομικά, αεροπλανοφόρα, αεροσκάφη και ελικόπτερα), έχει σημαντικό πρόβλημα στην υποστήριξη των υπαρχόντων μονάδων, σε συνάρτηση με τον ρυθμό των επιχειρήσεων των τελευταίων τουλάχιστον 15 ετών και το σύστημα συμβάσεων στον τομέα της Διοικητικής Μέριμνας.

Αυτό που καταδεικνύει η μελέτη ως γενικό συμπέρασμα είναι ότι ο κανιβαλισμός ανταλλακτικών έχει γίνει κάτι παραπάνω από κοινότυπος, καθώς οι Ένοπλες Δυνάμεις έχουν μειωμένα κονδύλια για αυτά. Η λογική του κανιβαλισμού αν και μπορεί να είναι μια ορθή πρακτική σε περιόδους υψηλού ρυθμού επιχειρήσεων και επειγουσών καταστάσεων, στην τελική αυξάνει τα λειτουργικά κόστη και προκαλεί διακοπές στη διαθεσιμότητα των συστημάτων.

Αυτό εντείνεται κι από το γεγονός ότι ιδιαίτερα για τα νέα συστήματα που εντάσσονται σε υπηρεσία, δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να βοηθούν στη λήψη αποφάσεων για τη βέλτιστη πρακτικής υποστήριξης και προμήθειας και διατήρησης αποθέματος ανταλλακτικών.

Κάνοντας μια παρένθεση, να σημειώσουμε τη σημασία που έχει η σύναψη συμφωνιών εν συνεχεία υποστήριξης και η ύπαρξη ενός αξιόπιστου συστήματος ροής ανταλλακτικών και συντήρησης, είτε μέσω της εγχώριας βιομηχανίας ή μέσω συμφωνίας με την κατασκευάστρια εταιρεία στη βάση επιθυμητού ποσοστού διαθεσιμοτήτων.

Η μελέτη τονίζει ότι ο κανιβαλισμός υπάρχει σε όλες τις Ένοπλες Δυνάμεις, αλλά υπάρχει ειδικό ενδιαφέρον για το Βασιλικό Ναυτικό καθώς έχει εκτεταμένα σχέδια ένταξης νέων σκαφών, ιδιαίτερα των δύο αεροπλανοφόρων. Η έρευνα έγινε όχι μόνο με την χρήση στοιχείων μέσω εγγράφων, αλλά με τη διεξαγωγή επιτόπιας έρευνας στις εγκαταστάσεις του Κλάδου, το διάστημα Απρίλιος-Ιούνιος 2017 και με τη συλλογή λοιπών στοιχείων για την περίοδο Απρίλιος 2012 – Μάρτιος 2017. Με βάση αυτά, έχουν ήδη ξεκινήσει να λαμβάνονται κάποια μέτρα επίλυσης των προβλημάτων.

Τα σκάφη στα οποία επικεντρώθηκε η έρευνα ήταν τα υποβρύχια κλάσης Astute, οι φρεγάτες Type 23 και τα καταδρομικά Type 45, καθώς αποτελούν τον κορμό του ναυτικού.

Σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Άμυνας, ο κανιβαλισμός θα πρέπει να γίνεται μόνο εφόσον δεν υπάρχουν άλλες διαθέσιμες λύσεις, σε συνάρτηση με τα χρονικά περιθώρια και τις επιχειρησιακές ανάγκες.

Τα στοιχεία δείχνουν ότι την προηγούμενη πενταετία 0,3% με 1,4% των ανταλλακτικών που χρησιμοποιήθηκαν στα προαναφερθέντα πλοία, προήλθαν από κανιβαλισμό. Αυτό σημαίνει ότι ο κανιβαλισμός αυξήθηκε κατά 49%. Σε απόλυτους αριθμούς αυτό σημαίνει πως από 3.320 περιπτώσεις που ήταν στην αρχή της πενταετίας, ο κανιβαλισμός έφτασε τις 6.378. Μόνο για το έτος 2016-2017 οι περιπτώσεις ήταν 795, που σημαίνει 66 κάθε μήνα, από 30 το μήνα που ήταν το 2005.

Μία από τις αιτίες που φωτογραφίζει η έρευνα είναι η μείωση των μονάδων του Βρετανικού Ναυτικού, από 127 το 2004 σε 87 το 2017. Η 31% της δύναμης συνεπάγεται ότι πλέον, μεγαλύτερο μέρος του στόλου βρίσκεται σε αποστολές ή πρέπει να βρίσκεται σε ετοιμότητα για την ανάληψη αποστολών. Έτσι, εάν δεν γινόταν κανιβαλισμός ανταλλακτικών, θα υπήρχε μείωση των διαθεσιμοτήτων. Ωστόσο, εκτός από αυτό, ο κανιβαλισμός ήταν αναγκαίος για να ολοκληρωθούν προγραμματισμένες συντηρήσεις, γιατί εάν δεν υπήρχαν τα ανταλλακτικά θα αυξανόταν το κόστος και οι χρόνοι παράδοσης.

Σε αυτό το σημείο να κάνουμε τον παραλληλισμό με τις ανάγκες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, ειδικά της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού που διαθέτουν ακριβές και παλιές πλατφόρμες (με αντίστοιχα συστήματα), οι οποίες καθημερινά καλούνται να αντιμετωπίσουν την τουρκική επιθετικότητα. Επειδή μια σύγκρουση δεν διεξάγεται μόνο κατά τη διάρκεια της αερομαχίας και της συντήρησης ενός μαχητικού, καλό θα είναι να έχουμε υπόψη μας τον οικονομικό παράγοντα στη συνάρτηση.

Επιστρέφοντας στα του Βρετανικού Ναυτικού, η έρευνα αναφέρει ότι τα υποβρύχια κλάσης Astute ήταν αυτά που παρουσίασαν τις περισσότερες περιπτώσεις βλαβών και αυτά που απαίτησαν περισσότερα φαινόμενα κανιβαλισμού, σε ποσοστό 33% περίπου για κάθε σκάφος.

Όσον αφορά το κόστος των κανιβαλισθέντων ανταλλακτικών, η μελέτη δείχνει ότι το 71% αυτών ήταν χαμηλής αξίας. Δηλαδή, κάτω των 5.000 Στερλινών και μόνο το 1% ήταν άνω των 500.000 Στερλινών.

Στο ζήτημα αυτό προστίθεται το κόστος που έχει όλη διαδικασία του κανιβαλισμού. Αν και δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα, σε δείγμα 146 κανιβαλισμών το 2012 για τις φρεγάτες Type 23 έδειξε ότι στο 50% αυτών, το κόστος τους ήταν ίσο ή μεγαλύτερο από την τιμή του ίδιου του ανταλλακτικού, ενώ στο 25% ήταν τέσσερις φορές μεγαλύτερο. Δηλαδή, για την τελευταία περίπτωση, θα ήταν τέσσερις φορές πιο φθηνό εάν αγοραζόντουσαν εξ αρχής τα ανταλλακτικά.

Η στατιστική έρευνα του Επιχειρησιακού Κέντρου της Υπηρεσίας Αμυντικού Υλικού και Υποστήριξης δείχνει μέχρι τον Μάρτιο του 2017 ότι, το 55% των αιτημάτων των μονάδων επιφανείας και των υποβρυχίων καλύφθηκαν (έναντι στόχου 75%). Για τα υποβρύχια μόνο, ο στόχος ήταν 80% και οι ανάγκες που καλύφθηκαν έφτασαν το 63%.

Στο σύνολο, 17.083 ανταλλακτικών κι εξαρτήματα των πλοίων ήταν εκτός στόχου παράδοσης. Για το 34% δεν υπήρχε προβλεπόμενη ημερομηνία παράδοσης, γεγονός που έχει σχέση και με το ότι το υπουργείο σύναψε συμβάσεις υποστήριξης με εταιρείες.

Όπως αναφέρει η έρευνα, το πρόβλημα προέκυψε πρώτα από τη μείωση της χρηματοδότησης για προμήθεια ανταλλακτικών και σύναψης συμβάσεων υποστήριξης κατά 92 εκ. Στερλίνες από τις 271 εκ. Στερλίνες που ήταν συνολικά. Επίσης, βαρίδια στη διαδικασία ήταν το ότι 5% των υλικών που αιτήθηκαν τα σκάφη ήταν εκτός παραγωγής πλέον και 21% του προσωπικού υποστήριξης αντιμετώπιζε πρόβλημα επαρκούς εκπαίδευσης ή δεν επαρκούσε σε αριθμούς. Αυτά έγιναν από το υπουργείο ελλείψει επαρκών στοιχείων και προκειμένου να αξιολογήσει το πραγματικό κόστος και τις επιπτώσεις στις μεταβολές του.

Οι επιπτώσεις του φαινομένου, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας είναι οι καθυστερήσεις στη συντήρηση άλλων σκαφών, η πρόκληση ζημιών στα ανταλλακτικά (κατά την απεγκατάσταση, μεταφορά κι επανεγκατάσταση) καθώς 11% των κανιβαλισθέντων είχαν ζημιές, αύξηση των καθυστερήσεων επειδή τα κανιβαλισθέντα υλικά πρέπει να δοκιμαστούν στο πλοίο υποδοχής, και επίπτωση στο ηθικό του προσωπικού.

Την επόμενη φορά που θα ακούσουμε για προβλήματα υποστήριξης στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, θα πρέπει να έχουμε όλους του προαναφερθέντες παράγοντες υπόψη, όπως επίσης και το γεγονός ότι η υποστήριξη μπορεί να μην φαίνεται εντυπωσιακή στα μάτια των περισσοτέρων, ωστόσο είναι καταλυτικός παράγοντας και αναγκαία συνθήκη για να λειτουργούν οι Ένοπλες Δυνάμεις.