Ισχυροποιείται η Fincantieri – Εμπειρίες για την Ελλάδα

(Φωτ.: STX France)

Μία από τις κύριες ανταγωνίστριες των ελληνικών ναυπηγείων, στον Ευρωπαϊκό και Μεσογειακό χώρο, η ιταλική Fincantieri, ισχυροποιείται περαιτέρω με την εξαγορά των ναυπηγείων STX France (πρώην Ναυπηγεία του Ατλαντικού), που είναι και τα μεγαλύτερα ναυπηγεία της Γαλλίας.

Τα τελευταία είχαν εξαγοραστεί πριν από μερικά χρόνια από την STX Europe, θυγατρική της νοτιοκορεατικής STX Corporation. Η τελευταία κατείχε το 66,6% των μετοχών, με το υπόλοιπο 33% να ανήκει στην περιουσία του Γαλλικού Δημοσίου, το οποίο κατείχε δικαίωμα αρνησικυρίας σε πώληση της εταιρείας σε άλλο ιδιοκτήτη.

Η STX αναγκάστηκε να προβεί στην πώληση του γαλλικού τμήματος λόγω των οικονομικών προβλημάτων και της πτώχευσης που ακολούθησε. Μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας, η Fincantieri αναδείχθηκε ως πλειοδότρια.

Η Γαλλική Κυβέρνηση επιθυμούσε και διαπραγματευόταν μία πολυμερή συμφωνία, ώστε να μην υπάρχει μόνο ένας μεγάλος ιδιοκτήτης. Με τη νέα συμφωνία η Fincantieri θα κατέχει το 48% των μετοχών και θα είναι η βασική ιδιοκτρήτρια των ναυπηγείων. Στη συνέχεια, το Γαλλικό Δημόσιο θα συνεχίσει να κατέχει το 33%, η DCNS (επίσης ελεγχόμενη μερικώς από το Γαλλικό Δημόσιο) απέκτησε το 12% και η ιταλική εταιρεία επενδύσεων Fundanzione CR Trieste το υπόλοιπο 7%.

Το Γαλλικό Δημόσιο διατηρεί και πάλι το δικαίωμα αρνησικυρίας σε κρίσιμες αποφάσεις που αφορούν την οργάνωση της εταιρείας, τη μεταφορά πνευματικών δικαιωμάτων, τις συνεργασίες με ξένες εταιρείες ή την εξαγορά τους, και σε κάθε απόφαση που μπορεί να επηρεάσει τα συμφέροντα εθνικής ασφάλειας.

Επιπλέον, στη συμφωνία προβλέφθηκε ρήτρα που απαγορεύει στην Fincantieri να εξαγοράσει το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών για διάστημα τουλάχιστον οκτώ ετών, ενώ αν επιθυμήσει να πουλήσει το ποσοστό που διαθέτει τώρα, το Γαλλικό Δημόσιο έχει το δικαίωμα να το αρνηθεί.

Ο δε Γάλλος Υφυπουργός Βιομηχανίας πρότεινε ότι ως εναλλακτική λύση στις διαπραγματεύσεις υπήρχε αυτή της εθνικοποίησης των ναυπηγείων. Ωστόσο, κάτι τέτοιο κρίθηκε δευτερεύων προκειμένου να μη διαταραχθούν οι σχέσεις της STX France με τους ιδιώτες πελάτες.

Η πώληση του ναυπηγείου είχε συγκεκριμένους στρατηγικούς στόχους. Να διατηρηθεί η ιδιοκτησία σε ευρωπαϊκά χέρια, να ενισχυθεί ο βασικός τομέας εργασίας που είναι οι ναυπηγήσεις διαφόρων πλοίων και ειδικά αυτών που χρησιμοποιούνται στον τομέα της κρουαζιέρας, να υπάρξει διαφοροποίηση στην παραγωγή και να αναπτυχθούν οι δραστηριότητες στον τομέα της παραγωγής ενέργειας στη θάλασσα, και να συνεχιστεί η ύπαρξη του ναυπηγείου ώστε να αναπτυχθούν νέες θέσεις εργασίας.

Από την πλευρά των εργαζομένων υπήρξαν διφορούμενες αντιδράσεις, οι οποίες έχουν να κάνουν με τις συχνές αλλαγές στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των τελευταίων ετών. Τα ναυπηγεία STX France είχαν αρχικά εξαγοραστεί από Νορβηγική εταιρεία, στη συνέχεια από τους Νοτιοκορεάτες και τώρα από Ιταλούς.

Αυτό έχει να κάνει με την οικονομική κατάσταση που παρουσιάζει η ΕΕ τα τελευταία χρόνια, που είχε ως αποτέλεσμα να μειώνονται οι ναυπηγήσεις ή να αναζητούνται οικονομικότερες λύσεις στην Ασία.

Το σίγουρο είναι ότι μέσα στο περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού, ανάγκης για μείωση του κόστους παραγωγής και δημιουργίας οικονομιών κλίμακας, οι ενοποιήσεις και οι εξαγορές είναι βασικές επιλογές. Από μόνες τους, όμως, δεν αποτελούν την απόλυτη λύση. Η ενοποίηση ή εξαγορά μιας εταιρείας πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο ανάπτυξης συγκριτικών πλεονεκτημάτων.

Δηλαδή, μια εταιρεία μπορεί να αναπτύξει συγκριτικά πλεονεκτήματα εξαγοράζοντας μικρότερες εταιρείες που ανέπτυξαν κάποιο καινοτόμο προϊόν ή λειτουργούν σε μια εξειδικευμένη αγορά που παρουσιάζει ταχεία ανάπτυξη.

Η συγχώνευση της KMW με τη Nexter είναι ένα παράδειγμα ενοποίησης για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας. Η BAE Systems τα τελευταία χρόνια εξαγόραζε σειρά εταιρειών στο χώρο της κυβερνοασφάλειας, προκειμένου να τοποθετηθεί δυναμικά στην ανερχόμενη αγορά. Αυτά είναι μερικά από τα δεκάδες παραδείγματα εξαγορών και ενοποιήσεων στην οικονομία και πιο συγκεκριμένα στην αμυντική βιομηχανία.

Το αποβατικό ελικοπτεροφόρο BPC Dixmude του Γαλλικού Ναυτικού, κλάσης Mistral, ναυπηγήθηκε στις εγκαταστάσεις της STX France στο Σαιν-Ναζέρ. (Φωτ.: STX France)

Και σε κάποια γωνιά βρίσκεται η Ελλάδα…

Αυτά είναι παραδείγματα όπου η ελληνική πολιτική ηγεσία και οι διοικήσεις κρατικών εταιρειών επέδειξαν μνημειώδη ανικανότητα, έλλειψη τεχνογνωσίας και εν γένει επιχειρηματικής κουλτούρας. Οι πολιτικοί, φιλελεύθεροι και μη, αποδείχθηκαν ακραία κρατιστές, σε μια προσπάθεια να παραμείνουν στην εξουσία μέσω της συντήρησης του κρατικόμορφου οικονομικού τέρατος και του συνδικαλισμού.

Δεδομένου ότι ο κύριος πελάτης ήταν το κράτος, δεν εκπλήσσει καθόλου που οι κρατικές εταιρείες έφτασαν σε αυτήν την κατάσταση. Θα λέγαμε ότι ήταν το αναμενόμενο.

Στην τρέχουσα περίοδο και το κομμάτι του ιδιωτικού τομέα που ζούσε άμεσα ή έμμεσα από το Δημόσιο, θα πρέπει να λάβει σημαντικές αποφάσεις στο προαναφερθέν πλαίσιο. Στο ίδιο μήκος κύματος, πολλές είναι οι εταιρείες στον ελληνικό χώρο που είναι οικογενειακές. Από τη μία πλευρά είναι μια επιτυχία που κατάφεραν και αναπτύχθηκαν. Από την άλλη, όμως, κι ενώ στοχεύουν στη μεγέθυνσή τους, διατηρούν σκεπτικό «οικογενειακού καταστήματος» που θα πρέπει να κληρονομηθεί στις επόμενες γενιές, κι όπου κάθε «ξένος» πρέπει να κρατηθεί όσο πιο χαμηλά γίνεται στην ιεραρχία.

Η έλλειψη επιχειρηματικής κουλτούρας στην Ελλάδα (με τις όποιες εξαιρέσεις πάντοτε) είναι βασικό δομικό στοιχείο. Η έλλειψη τεχνογνωσίας από τα πολιτικά κόμματα και τον δημόσιο τομέα όπως ακριβώς τον οργάνωσαν, είναι ένα ακόμα δομικό πρόβλημα, αφού όλα τα κόμματα αποδείχθηκαν σκληροί κρατιστές, παρά τα όσα δηλώνουν οι αρχηγοί τους ακόμα και σήμερα!

Αν βάλουμε στη συνάρτηση τη διαφθορά, τότε βλέπουμε τις βασικές αιτίες που η οικονομία δεν προχωράει μπροστά και καταλαβαίνουμε γιατί έφυγαν τόσα μυαλά στο εξωτερικό. Ταυτόχρονα, οι άνθρωποι αυτοί, αποτελούν «κίνδυνο» για τα πολιτικά κόμματα που ακόμα βασίζονται σε παλαιές αντιλήψεις, αναπαράγουν τα ίδια οικογενειακά ονόματα και σκεπτικά, χωρίς να ανανεώνονται.

Ας ελπίσουμε ότι οι απαιτούμενες στρατηγικές επιβίωσης της αμυντικής βιομηχανίας και των ναυπηγείων θα εφαρμοστούν αυτή τη φορά και θα γίνει η μισή δουλειά που απαιτείται για το πρώτο στάδιο της διάσωσής της. Το άλλο μισό περιλαμβάνει το φάσμα από την έρευνα αγοράς έως την τελική πώληση στους πελάτες, που είναι εξίσου επίπονο.

Το κρουαζιερόπλοιο Europa 2 ναυπηγήθηκε επίσης στις εγκαταστάσεις της STX France στο Σαιν-Ναζέρ. (Φωτ.: STX France)