(Φωτ.: ΓΕΝ)
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η είδηση που διακινείται στο διαδίκτυο από ξένα και Μαροκινά Μέσα Ενημέρωσης περί πώλησης από ενός έως τριών υποβρυχίων Type 209/1100 του Πολεμικού Ναυτικού, στο Ναυτικό του Μαρόκο. Η είδηση αυτή, που την αναφέρουμε με τις όποιες επιφυλάξεις, ενισχύθηκε λόγω και της επίσκεψης των κυβερνητών δύο φρεγατών της αραβικής χώρας στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας.
Οι κυβερνήτες των δύο Μαροκινών φρεγατών συναντήθηκαν με τον Αρχηγό Στόλου Αντιναύαρχο Ιωάννη Γ. Παυλόπουλο και το Επιτελείο του, και συζήτησαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος και συνεργασίας. Κατά την επίσκεψή τους ξεναγήθηκαν στον προσομοιωτή επιθέσεων υποβρυχίων της Σχολής Υποβρυχίων, στο Υ/Β Παπανικολής και στο ΤΠΚ Ρίτσος.
Ως γνωστό, το Μαρόκο επιθυμεί να αποκτήσει σύντομα δύο με τρία υποβρύχια, προκειμένου να διαθέτει ένα συνεχώς σε αποστολές. Την ανάγκη αυτή είχε προσπαθήσει να καλύψει από το 2013 η Ρωσία με τα σκάφης κλάσης Amur. Ωστόσο, αυτό βρίσκεται ακόμα σε φάση δοκιμών και δεν αναμένεται να είναι έτοιμο για το Ρωσικό Ναυτικό πριν το 2020.
Σε συνέχεια αυτής της προσπάθειας, η Ρωσία φέρεται να πρότεινε τα υποβρύχια κλάσης Lada, σε εξαγωγική έκδοση. Πρόκειται για συμβατικά – ντιζελοκίνητα σκάφη. Αλλά στην περίπτωση αυτή, το κόστος θα είναι τέτοιο που πιθανότατα θα επιτρέψει την αγορά μόνο ενός υποβρυχίου.
Πηγές αναφέρουν ότι αρωγός στην προσπάθεια προμήθειας ρωσικών υποβρυχίων από το Μαροκινό Ναυτικό είναι η Σαουδική Αραβία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το Μαρόκο (σε αντίθεση με την γειτονική Αλγερία με την οποία έχει έντονες συνοριακές διαφορές) στήριξε το Ριάντ με την αποστολή δυνάμεων στην Υεμένη. Πάντως, δεν θα αποκλείαμε το ενδεχόμενο να υπάρξει οικονομική στήριξη σε περίπτωση ενδιαφέροντος για τα ελληνικά υποβρύχια Type 209/1100.
Τα ελληνικά Υ/Β Type 209/1100
Τα ελληνικά υποβρύχια Type 209/1100 βρίσκονται στο ναδίρ της θητείας τους. Αποτελώντας μέρος της κλάσης «Γλαύκος», εντάχθηκαν σε υπηρεσία την περίοδο 1971-1973. Από τα τέσσερα που αποκτήθηκαν, το πρώτο της κλάσης παροπλίσθηκε το 2011. Γίνεται αντιληπτό ότι, τα υποβρύχια αυτά συμπληρώνουν 44-45 χρόνια υπηρεσίας. Αν και υποβλήθηκαν σε Εκσυγχρονισμό Μέσης Ζωής (Πρόγραμμα Ποσειδών Ι), η επιχειρησιακή τους ζωή υπό κανονικές συνθήκες (μη οικονομικής κρίσης) θα έπρεπε να είχαν αποσυρθεί. Η διατήρησή τους σε υπηρεσία επιτεύχθηκε και μέσω των συμβάσεων υποστήριξής τους.
Η παραμονή των Type 209/1100 σε υπηρεσία οφείλεται στην απόφαση του Υπουργείου Άμυνας το 2014, στο πλαίσιο επιχειρησιακών αναγκών. Υπενθυμίζεται ότι τότε υπήρχε μια σχετική «ασάφεια» για το μέλλον των ναυπηγικών προγραμμάτων και σημαντικές ανάγκες από πλευράς του Πολεμικού Ναυτικού που χρειαζόταν να διατηρήσει υψηλές οροφές ενός τόσο κρίσιμου οπλικού συστήματος.
Σήμερα ο στόλος υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού αποτελείται από τις ακόλουθες 11 μονάδες:
- Τρία υποβρύχια Type 209/1100 κλάσης «Γλαύκος»,
- Τρία υποβρύχια Type 209/1200 κλάσης «Ποσειδών»,
- Ένα υποβρύχιο Type 209/1200 AIP κλάσης «Ωκεανός», και
- Τέσσερα υποβρύχια Type 214.
Το μείζων, ειδικά για τη Διοίκηση Υποβρυχίων αυτήν την περίοδο, σε ό,τι αφορά τον τομέα των κύριων προμηθειών, είναι αυτό της απόκτησης σύγχρονων τορπιλών και της τελικής απόφασης δύο επιπλέον μονάδων Type 214. Σε δεύτερη φάση, από το 2025 κι έπειτα κι ανάλογα με την οικονομική κατάσταση, θα πρέπει να ξεκινήσει ο σχεδιασμός για τον ΕΜΖ των υποβρυχίων Τ214.
Το ερώτημα που τίθεται είναι εάν οι οικονομικές συνθήκες επιτρέπουν έναν τέτοιο σχεδιασμό. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας το γενικό πλαίσιο. Δηλαδή, τις ανάγκες σε μονάδες επιφανείας, συμπεριλαμβανομένης και της ανάγκης εκσυγχρονισμού των ΜΕΚΟ 200ΗΝ, και σε ελικόπτερα.
(Φωτ.: ΓΕΝ)
Επιχειρήματα υπέρ και κατά της πώλησης των Τype 209/1100
Υπό αυτές τις συνθήκες, η πώληση δύο ή τριών υποβρυχίων «Γλαύκος» στο Μαροκινό Ναυτικό έχει αρνητικά και θετικά στοιχεία.
Στα αρνητικά θα εντάσσαμε τη μείωση της οροφής των μονάδων της Διοίκησης Υποβρυχίων από 11 σε 8 ή 9, αφήνοντας ένα σημαντικό επιχειρησιακό κενό. Το τελευταίο πρέπει να θεωρηθεί στο πλαίσιο της αμυντικής παρουσίας στην Ανατολική Μεσόγειο, την στιγμή που η Τουρκία μπαίνει σε φάση έντονης αστάθειας.
Η πώλησή τους συνεπάγεται ότι εφόσον το ΠΝ θέλει να διατηρήσει μια οροφή της τάξης 10-11 μονάδων, θα πρέπει να λάβει την απόφαση απόκτησης το δυνατόν συντομότερο (εφόσον επιλυθούν οι δικαστικές διαμάχες στα ΕΝΑΕ) των άλλων δύο Τ214, ώστε να παραληφθούν υπό φυσιολογικές συνθήκες… στα μέσα της επόμενης δεκαετίας.
Αλλά καλό είναι να μην ξεχνάμε ότι το κόστος κάθε Τ214 έφτασε τα 500 εκ. Ευρώ. Άρα πρόκειται για ένα πολύ «βαρύ» επενδυτικό σχέδιο για το ΠΝ, στο δύσκολο οικονομικό περιβάλλον που διανύουμε, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά ερωτηματικά για τη δυνατότητα υλοποίησής του.
Τα θετικά σημεία, ωστόσο, παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Το πρώτο είναι ότι το ΠΝ θα πουλήσει δύο με τρεις μονάδες που είναι πολύ παλιές. Δηλαδή, θα πουλήσει μονάδες που σε λίγα χρόνια, παρά την όποια συντήρηση, δεν θα προσφέρουν τα αναγκαία αποτελέσματα. Τελικά, θα φτάσουν στο σημείο να απαξιωθούν σε τέτοιο βαθμό που η μόνη αξία τους θα είναι για «σκραπ».
Σε συνέχεια του πρώτου επιχειρήματος, το ΠΝ θα έχει την ευκαιρία να λάβει κάποια ποσά που θα βοηθήσουν στην χρηματοδότηση άλλων αναγκών.
Τρίτο, τα υποβρύχια πριν πωληθούν στο Μαροκινό Ναυτικό θα πρέπει να υποβληθούν σε κάποιο πρόγραμμα συντήρησης ή/και εκσυγχρονισμού, το οποίο θα μπορεί να αναληφθεί από τα ΕΝΑΕ… εφόσον λυθούν κάποτε τα προβλήματα, εκτός κι αν αναλάβει πάλι τις εργασίες το ΠΝ.
Τέταρτο, τα πληρώματα του Μαροκινού Ναυτικού θα πρέπει να εκπαιδευτούν. Τι καλύτερο από το ΠΝ να σχεδιάζει και να υλοποιεί το πρόγραμμα εκπαίδευσής τους, με το αναλογούν κόστος παροχής της υπηρεσίας.
Πέμπτο, σε αυτές τις περιπτώσεις η προμήθεια μιας γερμανικής πλατφόρμας αποτελεί πρώτης τάξης ευκαιρία για τη μελλοντική μεταπήδηση σε μια αντίστοιχη. Δηλαδή, η προμήθεια των Type 209/1100 από το Μαρόκο, θα μπορούσε δυνητικά να οδηγήσει στην μελλοντική προμήθεια των Τ214, τα οποία θα μπορούσαν να ναυπηγήσουν τα ΕΝΑΕ.
Ας μην ξεχνάμε ότι αντίστοιχες στρατηγικές εφαρμόζουν και οι ναυπηγικές βιομηχανίες της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας. Άμεσες ανταγωνίστριες των ΕΝΑΕ. Η πλέον ανταγωνιστικές εξ αυτών θα ήταν η Γαλλία, λόγω και των ειδικών σχέσεων που έχει με την πρώην αποικία της, και η Ιταλία η οποία ναυπηγεί τα Type 212 τα οποία έχουν χαμηλότερο κόστος κτήσης σε σχέση με τα Τ214.
Έκτο, η εν συνεχεία υποστήριξη των Type 209/1100 θα μπορεί να αναληφθεί από το ΠΝ ή/και τα ελληνικά ναυπηγεία, αποφέροντας δυνητικά επιπλέον κέρδη. Η γειτνίαση άλλωστε είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Αντιστοίχως, η εκπαίδευση του Μαροκινού προσωπικού στις σχολές του ΠΝ θα μπορούσε να αποφέρει επιπλέον κέρδη, εφόσον το ΜΝ δεν προχωρήσει άμεσα στη δημιουργία υποδομών εκπαίδευσης κι εφόσον το ΠΝ εφαρμόσει έξυπνη τιμολογιακή πολιτική.
Έβδομο, η πώληση θα δημιουργήσει νέους τομείς/ευκαιρίες συνεργασίας με το Μαρόκο κι εμμέσως με την Σαουδική Αραβία.
Έχουμε αναφέρει πολλάκις ότι η Ελλάδα είναι σχεδόν ανύπαρκτη στην περιοχή του άμεσου γεωγραφικού της ενδιαφέροντος, γιατί δεν εμπλέκεται (πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά) σχεδόν σε τίποτα. Αυτή η εικόνα δε, υποβαθμίστηκε περαιτέρω λόγω της οικονομικής κατάστασης. Αντιθέτως, η πολιτικές ηγεσίες συνέχισαν να επαναλαμβάνουν τις γνωστές θεωρήσεις περί μεγάλης στρατηγικής αξίας της χώρας.
Η πώληση των υποβρυχίων θα μπορούσε να ανοίξει νέες ευκαιρίες με το Μαρόκο. Θα μπορούσαν να ανοίξουν στο ναυπηγικό κομμάτι σε συνεργασία με την Γερμανία, η οποία μπορεί να πιέσει πολιτικά το Μαρόκο να προμηθευτεί τα Τ214 στο μέλλον, με την προϋπόθεση να ναυπηγηθούν και μελλοντικά να συντηρούνται σε συνεργασία με την Ελλάδα.
Συμπεράσματα
Όλα τα παραπάνω αποτελούν εικασίες και εναλλακτικοί σχεδιασμοί. Αυτό που χρειάζεται είναι η ηγεσία του Υπουργείου Άμυνας να αντιληφθεί ότι παρουσιάζεται μια ευκαιρία που ναι μεν έχει ένα αρνητικό στοιχείο, όμως μπορεί να αποφέρει κάποιο πλεονεκτήματα, τα οποία θα πρέπει να μπουν σε μια σειρά υλοποίησης για τη μεγιστοποίηση της ωφέλειας.
Ταυτόχρονα, αυτό που θα πρέπει να αντιληφθεί η κυβέρνηση είναι η ανάγκη να επιλυθεί το ζήτημα των ναυπηγείων. Μέσω των ειδήσεων δείχνουμε ότι παγκοσμίως υπάρχουν ευκαιρίες για διάφορες ναυπηγήσεις, εντός των δυνατοτήτων μας. Αγοράσαμε σύγχρονη τεχνογνωσία, σχέδια και μηχανήματα, και διευθύναμε τις εταιρείες με «κρατικιστές». Το ερώτημα είναι αν ξέρουμε να πουλάμε σε άλλους πελάτες πλην του πτωχευμένου Ελληνικού Δημοσίου.
Το μόνο σταθερό στη συνάρτηση είναι η ικανότητα του ΠΝ να σχεδιάζει τα βήματά του και να τα υλοποιεί μεθοδικά, παραμένοντας άκρως αξιόμαχο.
CUBE Defense Analysis 