«Πόλεμος» έχει ξεσπάσει στην γερμανική πολιτική σκηνή για το συμβόλαιο προμήθειας των ΜΕΑ Euro Hawk. Η κυβέρνηση προωθούσε την αγορά του, αποκρύπτοντας όπως αποκαλύφθηκε, σοβαρά προβλήματα αξιοπιστίας. Προβλήματα τα οποία κατά την πτήση σε πολιτικό εναέριο χώρο ήταν πιθανό να οδηγήσουν σε σύγκρουση με άλλα αεροσκάφη. Εκατοντάδες εκατομμύρια των Γερμανών φορολογουμένων σπαταλήθηκαν σε ένα πρόγραμμα το οποίο ουδέποτε υλοποιήθηκε.
Το θέμα παρουσίασε η κατά τα λοιπά φιλοκυβερνητική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, μετάφραση του οποίου σας παρουσιάζουμε.
Euro Hawk UAV τυφλός Κολοσσός (Koloss im Blindflug)
19/05/2013 · Το Υπουργείο Άμυνας έχει πετάξει με το μη επανδρωμένο αεροσκάφος Euro Hawk εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ στα σκουπίδια. Για τα προβλήματα με την άδεια πτήσης ισχυρίζεται ότι το έμαθε μόλις το 2011 – πράγματι όμως ήταν γνωστό από το 2004. Τέσσερις υπουργοί περί άλλων ετύρβαζαν.
Των Thomas Gutschker και Marco Seliger για την FAZ
Όταν το γιγάντιο πουλί προσγειώθηκε στο Μάνχιγκ (Manching), οι θεατές παρακολουθούσαν εκστασιασμένοι. Σχεδόν κανείς δεν είχε φανταστεί το Euro Hawk τόσο μεγάλο και τόσο ισχυρό. Το νέο μη επανδρωμένο σκάφος αναγνώρισης του Ομοσπονδιακού Στρατού (Bundeswehr) είχε πετάξει επί σχεδόν 24 ώρες σε ένα μέρος στην Καλιφόρνια, ούτε λίγο ούτε πολύ 10 χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά – εξ ολοκλήρου με τηλεχειρισμό. Στο εξής, ξεκινούσε μια νέα εποχή της Luftwaffe, έλεγε με θέρμη ο εκπρόσωπος του Ομοσπονδιακού Γραφείου Αμυντικής Τεχνολογίας και Προμηθειών εκείνη την ημέρα, τον Ιούλιο του 2011. «Ένα ορόσημο στην από αέρος αναγνώριση» επέχαιρε ενθουσιωδώς η Πολεμική Αεροπορία (Luftwaffe) στην ιστοσελίδα της και υποσχόταν: «για Αφγανιστάν μία κι έξω πτήση με επιστροφή χωρίς στάση θα είναι μελλοντικά παιχνιδάκι».
Ώστε έτσι λοιπόν!
Στην πραγματικότητα, ακόμη και η πτήση του Euro Hawk από την Αμερική ήταν ένας εφιάλτης. Δύο φορές διακόπηκε η δορυφορική σύνδεση μεταξύ του επίγειου σταθμού και του ΜΕΑ, κάθε μία από περίπου δέκα λεπτά. Ο πιλότος καθόταν μπροστά σε μαύρη οθόνη. Όταν αποκαταστάθηκε η επαφή και πάλι, ο Κολοσσός – 40 μέτρα εκπέτασμα και 15 τόννοι βάρους – ήταν εκτός πορείας, είχε χάσει μάλιστα και ύψος. Κίνδυνος για άλλα αεροσκάφη δεν υπήρχε καθώς το ΜΕΑ πετούσε σχεδόν στα 20.000 πόδια. Αλλά αν είχε συνεχίσει καθοδικά, δεν θα ήταν σε θέση να τα αποφύγει μόνο του. Το Hawk Euro δηλαδή δεν βλέπει τίποτα χωρίς σταθμό βάσης. Ένα γεράκι σε τυφλή πτήση. Ο στρατός κράτησε το περιστατικό κρυφό.
Αμερικανική έκθεση επιβεβαιώνει τα προβλήματα
Αποσιώπησε άλλη μία λεπτομέρεια. Οι αμερικανικές αρχές είχαν αρνηθεί την υπέρπτηση του Euro Hawk. Το ΜΕΑ έπρεπε να εκτελέσει μια παράκαμψη: ψηλά πάνω από την ακτή του Ειρηνικού, πάνω από τον Καναδά, στη Νέα Γη (Newfoundland), στη συνέχεια, πάνω από τον Ατλαντικό στην Ευρώπη. Οι Αμερικανοί ήξεραν με τι είχαν να κάνουν. Δύο μήνες νωρίτερα, το Πεντάγωνο είχε υποβάλει έκθεση σχετικά με την καταλληλότητα του μη επανδρωμένου αεροσκάφους Global Hawk 30. Το Euro Hawk ήταν στενά συγγενικό μοντέλο. Η ετυμηγορία ήταν ισοπεδωτική: Το ΜΕΑ «δεν είναι κατάλληλο για χρήση». Οι ελεγκτές παρατήρησαν «συχνές αστοχίες σε κρίσιμα στοιχεία πτήσης», «χαμηλή αξιοπιστία κατά την απογείωση» και «υψηλά ποσοστά διακοπής δεδομένων πτήσης». Οι εμπειρογνώμονες της Γερμανικής Πολεμικής Αεροπορίας γνώριζαν την έκθεση, μπορεί να την κατεβάσει κανείς και σήμερα στο Διαδίκτυο. Θα πρέπει να ήταν ευτυχείς που το Euro Hawk έφτασε σώο στη Βαυαρία. Οι Αμερικανοί είχαν χάσει τουλάχιστον τέσσερα παρόμοια ΜΕΑ κατά την χρήση.
Οι πολιτικοί του Αμύνης στην Ομοσπονδιακή Βουλή δεν αντιλήφθηκαν τίποτα από όλα αυτά. Ήθελαν το Euro Hawk και ήθελε να χορήγησουν 660 εκατομμύρια ευρώ – ένα αμερικανικό ΜΕΑ με γερμανική τεχνολογία αναγνώρισης. Η Βιομηχανία και η Πολεμική Αεροπορία παρουσίαζαν όμορφες εικόνες και εξαίρετες ιστορίες επιτυχίας. Μόλις στην αρχή του τρέχοντος έτους, μπήκαν ψύλλοι στ’ αυτιά ενός συμμετέχοντος. Στράφηκε προς τον βουλευτή Κιέλου κ. Χανς Πέτερ Μπάρτελς (Hans-Peter Bartels-SPD). Το Euro Hawk θα έπρεπε να σταθμεύει στο Γιάγκελ (Jagel) του Σλέσβιχ Χόλσταιν (Schleswig-Holstein). Θα έπρεπε – διότι ο Μπάρτελς πληροφορήθηκε ότι το ΜΕΑ δεν θα έπαιρνε σειρά αδειοδότησης για τις αεροπορικές συγκοινωνίες. Θα ήταν απαραίτητο μισό δισεκατομμύριο ευρώ επιπλέον για να αποδείξει την πτητική του ικανότητα. Ο Μπάρτελς άρχισε να ρωτάει στο Υπουργείο Άμυνας και το πράγμα άρχισε να ξεσκεπάζεται. Αυτή την εβδομάδα ο Υπουργός ντε Μεζιέρ (de Maizière-CDU) σταμάτησε την προβλεπόμενη προμήθεια των τεσσάρων Euro Hawk. Πάπαλα!
Η πικρή αλήθεια
Ο Υφυπουργός Μπέεμελμανς (Beemelmans) ενημέρωσε την Επιτροπή Άμυνας, ότι οφείλεται στην «ανεπαρκή τεκμηρίωση ως προς τις γερμανικές απαιτήσεις αδειοδότησης». Έλειπαν πιστοποιητικά επάρκειας για το ΜΕΑ καθώς και 120 άλλα στοιχεία. Εννοούσε: Οι Αμερικανοί φταίνε που δεν εκδίδουν τα χαρτιά. Αλλά σε κάθε εξοπλιστικό έργο υπάρχει αυτό, ένα μέρος της τεχνολογίας έχει παραδοθεί σε ένα «μαύρο κουτί»- με περιεχόμενο μυστικό. «Η συνειδητοποίηση ότι μια κανονική έγκριση προτύπου μπορεί να επιτευχθεί για την σειρά αεροσκαφών Euro Hawk μόνο με σημαντική πρόσθετη προσπάθεια, υφίσταται από το τέλος του 2011», προσέθεσε το Υπουργείο Άμυνας. Αλλά γιατί οι βουλευτές το έμαθαν μόλις τώρα;
Ας το αποφύγουμε προκειμένου να μη πούμε κάτι λάθος, αλλά ούτε και την αλήθεια -αυτή είναι η στρατηγική πίσω από αυτές τις απαντήσεις. Η αλήθεια είναι επώδυνη, και αυτό ισχύει όχι μόνο για τον νυν υπουργό Άμυνας, αλλά και για τους προκατόχους του: Γκούτενμπεργκ (Guttenberg-CSU), Γιούγκ (Jung-CDU) και Στρουκ (Struck-SPD). Απέτυχαν όλοι να θέσουν ένα κρίσιμο ερώτημα: Πώς θα πάρει ποτέ έγκριση ένα ΜΕΑ για τον πολιτικό εναέριο χώρο, όταν δεν έχει δικλείδες ασφαλείας για την περίπτωση σύγκρουσης; Το πρόβλημα δεν είναι τα χαρτιά που λείπουν, αλλά οι αισθητήρες που λείπουν. Οι ειδικοί το γνώριζαν εξ αρχής.
Μια φωτογραφική μηχανή στο σκάφος δεν είναι αρκετή
Η πρώτη προειδοποίηση ήταν το Νοέμβριο του 2004. Η Γερμανική Υπηρεσία Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας (DFS) και η Στρατιωτική Υπηρεσία Εναέριας Κυκλοφορίας έδειξαν σε μία παρουσίαση, πώς μπορεί το Euro Hawk να ενσωματωθεί στον πολιτικό εναέριο χώρο. Το θεώρησαν απαραίτητο, διότι το μη επανδρωμένο αεροσκάφος καθ’ οδόν προς τον χώρο δράσης του θα πρέπει να περάσει αεροδιαδρόμους πυκνής εναέριας κυκλοφορίας. Ως εκ τούτου θα πρέπει το Euro Hawk να είναι εξοπλισμένο με ένα σύστημα On-Board-Sense-and-Avoid. Ένα τέτοιο σύστημα θα εντοπίσει αυτόματα τους κινδύνους σύγκρουσης με δικούς του αισθητήρες – και ενεργοποιεί ανεξάρτητα από τον επίγειο σταθμό ελέγχου, ένα ελιγμό αποφυγής. Ο Αμερικανός κατασκευαστής Northrop Grumman εξοπλίζει τα ΜΕΑ της με μία μόνο κάμερα, η οποία στέλνει σήματα στον χειριστή στο έδαφος. Αυτή η φωτογραφική μηχανή μπορεί αναλόγως με τις καιρικές συνθήκες να λάβει μακρινά αντικείμενα μέχρι και 500 μέτρα. Σε κανονική ταχύτητα απομένουν στους πιλότους δύο δευτερόλεπτα χρόνος αντίδρασης μέχρι την σύγκρουση – πάρα πολύ λίγο. Αυτό το πρόβλημα είχε εντοπιστεί από την Λουφτβάφε λοιπόν, ήδη τρία χρόνια πριν από την υπογραφή της σύμβασης.
Και όχι μόνο αυτή, όπως προκύπτει από μελέτη της ευρωπαϊκής εταιρείας αεροναυπηγικής και διαστήματος EADS από τον Απρίλιο του 2004. Ειδικά για τη φάση της αποπροσγείωσης καθώς και κατά την άνοδο σε επιχειρησιακό υψόμετρο υφίσταται κίνδυνος συγκρούσεων με πολιτικά αεροσκάφη, αναφέρει η έκθεση. Ένα σύστημα «Sense-and-Avoid» θα μπορούσε να μειώσει τον κίνδυνο. Η EADS διαβεβαίωνε ότι οι απαιτήσεις ασφαλείας θα καλύπτονταν τεχνολογικά, όπως υποσχόταν η εταιρεία.
Απαιτήσεις ασφαλείας ανεκπλήρωτες
Τον Ιανουάριο του 2007, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αμυντικής Τεχνολογίας και Προμηθειών και το Euro Hawk GmbH συνήψε τη σύμβαση για την ανάπτυξη, την κατασκευή και τις δοκιμές του Euro Hawk. Από το 2009 συσσωρεύονταν προειδοποιήσεις. Τον Αύγουστο εκείνου του έτους, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας Πτήσεων ανακοίνωσε ότι κατά την επιθεώρηση και αδειοδότηση των μη επανδρωμένων στρατιωτικών αεροσκαφών έπρεπε να ισχύουν τα «ίδια πρότυπα», όπως για επανδρωμένα αεροσκάφη της πολιτικής αεροπορίας της ίδιας τάξης μεγέθους. Αυτό αναγνωρίστηκετέθηκε σε ισχύ τον Δεκέμβριο του 2010 από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ελέγχου Εναέριας Κυκλοφορίας (Eurocontrol). Στον πρόεδρο του τμήματος του Ομοσπονδιακού Στρταού που είναι αρμόδιο για τις άδειες αεροπορικής κυκλοφορίας ήταν όλα αυτά γνωστά. Τον Αύγουστο του 2011, ο Βόλφγκαγκ Στάιγκερ (Wolfgang Steiger) σε ένα άρθρο στο luftwaffe.de γράφει αυτολεξεί: «Πρέπει να τηρούμε τη γερμανική και ευρωπαϊκή νομοθεσία. Για το Euro Hawk ισχύουν πρότυπα ασφαλείας αντίστοιχα με εκείνα των επανδρωμένων αεροσκαφών».
Η απαιτούμενη προστασία σύγκρουσης δεν υπήρχε ακόμη. Βεβαίως η εταιρεία ESG ανέπτυξε ένα βοήθημα που χρησιμοποιεί δεδομένα από ραντάρ ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας. Αυτό όμως, ήταν μια βοήθεια για τον πιλότο στο έδαφος – άχρηστη για τον ίδιο, αν χάνει την επαφή με το ΜΕΑ. Μόλις στην αρχή του τρέχοντος έτους, το Πεντάγωνο ανέθεσε το έργο κατασκευής αισθητήρων του Global Hawk για την τελευταία 40η σειρά Μια έτοιμη για παραγωγή σειρά θα είναι διαθέσιμη το ενωρίτερο το 2018.
Ιστορία της συγκάλυψης
Το Νοέμβριο του 2011, το Ομοσπονδιακό Ελεγκτικό Συνέδριο άρχισε να ενδιαφέρεται για το έργο Euro Hawk. Ωστόσο, η ελεγκτική αρχή βρήκε κλειστές πόρτες. Ο στρατός αρνήθηκε να εκδώσει εκθέσεις προόδου που απαιτείται να υποβάλλει η εταιρεία Euro Hawk GmbH ανά τρίμηνο στο Υπουργείο Άμυνας. Είχε συμφωνηθεί ότι οι εκθέσεις επιδίδονταν μόνο βάσει της αρχής «γνώση, μόνο εάν είναι απαραίτητο». Αυτό δεν περιελάμβανε κατά την άποψη του Ομοσπονδιακού Στρατού Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο διαμαρτυρήθηκε σε επιστολή του προς την επιτροπή προϋπολογισμού, ένα ασυνήθιστο βήμα. Στη συνέχεια, ο στρατός έδωσε κάποιες εκθέσεις, αλλά διέγραψε μαυρίζοντας ορισμένα αποσπάσματα. «Σε αυτήν την βάση, δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε πλήρως στο ελεγκτικό μας καθήκον», δήλωσε ένας εκπρόσωπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η Αρχή δεν το αφήνει να περάσει έτσι: «Δεν μπορούμε και δεν θα πρόκειται να δεχθούμε τους περιορισμούς της πρόσβασης του Ομοσπονδιακού Στρατού (Bundeswehr) στον Φάκελλο», δήλωσε ο εκπρόσωπος. Ακόμη και πριν από τις θερινές διακοπές, το Ελεγκτικό Συνέδρίο θα στραφεί και πάλι προς την επιτροπή προϋπολογισμού.
Το φιάσκο του Euro-Hawk είναι μία ιστορία συγκάλυψης των στρατιωτικών αρχών και αποτυχίας των πολιτικών. Προφανώς, όλα τα μέρη είχαν επίγνωση, από το βιομηχανικό αεροδιαστημικό κλάδο και τις Αρχές Προμηθειών έως το Υπουργείο Άμυνας, των ελλείψεων του έργου λιγότερο ή περισσότερο εγκαίρως, και όμως δαπάνησαν ακόμη περισσότερα εκατομμύρια δολλάρια. Η υπουργική και η στρατιωτική γραφειοκρατία δικαιολογήθηκαν με το ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Άμυνας άλλαξε τρεις φορές σε εννέα χρόνια. Ακόμη και η αμυντική και οικονομική πολιτική ηγεσία του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου θα πρέπει να αναρωτηθεί: «Γιατί δεν ερευνήθηκαν νωρίτερα, αφού μάλιστα έγιναν γνωστά τα τεχνικά προβλήματα στην Αμερική;»
Τεχνικές να χρησιμοποιηθούν αλλού
Η βιομηχανία τσέπωσε εκατομμύρια, χωρίς να πρέπει να δώσει λογαριασμό για την αποτυχία της. Η συμφωνία για την ανάπτυξη μεταξύ της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Αμυντικής Τεχνολογίας και Προμηθειών και το Euro Hawk GmbH περιείχε το λεγόμενο όρο προσπάθειας (Bemühungsklausel). Κατ’ αυτόν ο ανάδοχος έχει εκπληρώσει το μέρος της σύμβασης, «Εφ’ όσον έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών αποτελεσμάτων, αξιοποιώντας την τελευταία λέξη της επιστήμης και της τεχνολογίας και την αξιοποίηση της γνώσεις και την εμπειρία». Ως εκ τούτου, αυτό ακούγεται ως κοροϊδία, ό,τι είπε στο τέλος της προηγούμενης εβδομάδας ο διευθύνων σύμβουλος του Τμήματος Εξοπλισμών της EADS Μπέρνχαρτ Γκέρβερτ (Bernhard Gerwert): τέτοιες ακριβές εκπλήξεις μπορούν να αποφεύγονται μόνο εάν οι κανόνες αδειοδότησης ληφθούν υπ’ όψιν κατά την διάρκεια της ανάπτυξης ενός συστήματος πτήσης. Πράγματι.
Η EADS είναι ο μεγάλος νικητής της διαμάχης για το ΜΕΑ. Ο Όμιλος ανέπτυξε την τεχνολογία για το Euro Hawk, με πλήρη χρηματοδότηση από τον φορολογούμενο με 250 εκατ. ευρώ. Έτσι ώστε να μη θεωρηθούν πεταμένα όλα τα λεφτά, θα χρησιμοποιήσει πλέον αυτή την τεχνολογία η Bundeswehr αλλού. Για παράδειγμα, σε ένα Airbus A319 από την EADS. Βεβαίως ποτέ δεν θα μπορούσε να πετάξει τόσο ψηλά όπως το ΜΕΑ και θα πρέπει να ανεφοδιαστεί στον αέρα, αλλά τουλάχιστον επιτρέπεται η πτήση του στον εναέριο χώρο. Αν οι βουλευτές δεν έχουν χάσει την όρεξή τους για ΜΕΑ, η EADS έχει επίσης κάτι ακόμη σε προσφορά: Ο Όμιλος εισήλθε το 2012 στο γερμανο-ισραηλινό πρόγραμμα για μη επανδρωμένα αεροσκάφη Heron. Και στα συρτάρια του είναι επίσης σχέδια ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους που ονομάζεται Talarion.
CUBE Defense Analysis 